Nadużywanie władzy rodzicielskiej. Kiedy grozi utratą dziecka?

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom i powinna być przez nich sprawowana wspólnie. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy to jeden z rodziców zostanie pozbawiony praw rodzicielskich lub prawa te zostaną znacznie ograniczone. Dzieje się tak np. wtedy, kiedy dojdzie do nadużywania władzy rodzicielskiej ze strony jednego rodzica.

Do ukończenia 18 lat, dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska powinna jednak być sprawowana w odpowiedni sposób, a rodzice mają zarówno prawa, jak i obowiązki związane z wychowaniem dziecka. Rodzice muszą dbać o wychowanie dziecka, jego rozwój oraz edukację. Sprawują oni też pieczę nad majątkiem dziecka. Rodzice są też przedstawicielami ustawowymi dziecka i reprezentują go np. w sprawach spadkowych. Choć rodzice mogą żądać od dziecka posłuszeństwa i podejmować za nie decyzje, to nie jest dopuszczalne stosowanie kar cielesnych wobec dzieci. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, władza rodzicielska powinna być wykonywana w sposób zgodny z dobrem dziecka i interesem społecznym.

Kiedy można pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej?

W sytuacji, gdy władza rodzicielska nie jest sprawowana w należyty sposób, może dojść do jej ograniczenia lub nawet całkowitego pozbawienia władzy rodzicielskiej. Dzieje się tak, kiedy to władza rodzicielska jest wykonywana sprzecznie z dobrem dziecka, a także np. z naruszeniem praw drugiego rodzica. Rodzic nie może np. wyjechać z dzieckiem za granicę bez zgody drugiego rodzica, stosować wobec dziecka kar cielesnych czy zamykać je np. w ciemnym pomieszczeniu w ramach kary.

Gdy dojdzie do rażącego zaniedbywania obowiązków rodzicielskich w dłuższej perspektywie czasu, gdy życie dziecka jest zagrożone albo gdy obowiązki rodzica w ogóle nie są wykonywane, to sąd opiekuńczy może pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej. Przeszkodą w sprawowaniu władzy rodzicielskiej jest też poważna choroba jednego z rodziców lub jego pozbawienie wolności. Polskie prawo nie określa terminów, na jak długo można pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej. Władza ta może zostać przywrócona, jeśli przyczyny, które uzasadniały postanowienie sądu ustały, a rodzic zastosował się do zaleceń sądu i możliwe będzie sprawowanie władzy rodzicielskiej zgodnie z dobrem dziecka.

Nadużywanie władzy rodzicielskiej. Kiedy do niej dochodzi?

Jedną z najczęstszych przyczyn pozbawienia władzy rodzicielskiej jest tzw. nadużywanie władzy rodzicielskiej. Dochodzi do niej np. wtedy, kiedy wobec dziecka stosowana jest przemoc fizyczna bądź psychiczna np. dziecko jest zmuszane do ciężkiej pracy, nakłaniane do przestępstwa czy czynności seksualnych, wykorzystywane, rozpijane czy nadmiernie karanie. Nadużywanie władzy to też negatywny wpływ rodziców na dziecko i jego rozwój czy negatywne nastawienie wobec dziecka. Nadużywaniem władzy rodzicielskiej może też być celowe izolowanie dziecka np. od rówieśników i całkowite podporządkowanie sobie dziecka, a także np. zachowania agresywne czy zakłócanie spokoju domowego.

Zanim jednak sąd zdecyduje o ewentualnym ograniczeniu czy pozbawieniu władzy rodzicielskiej może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, skierować np. na terapię czy ustanowić dla rodziny kuratora. Sąd może również orzec, że niektóre decyzje dotyczące dziecka nie będą mogły być podejmowane bez zgody sądu. W sytuacji, gdy oboje z rodziców nie wypełniają właściwie swoich obowiązków rodzicielskich, dziecko może być umieszczone w rodzinie zastępczej. Sąd czy kurator doradzi też rodzicom w kwestii tego, jakie działania podjąć, aby władza rodzicielska mogła być odzyskana. Można też skierować rodziców na leczenie, terapię u psychologa czy zobowiązać do odbycia kursu np. w zakresie prawidłowej opieki and dzieckiem.

Artykuł powstał we współpracy z Kancelarią Radcy Prawnego Tomasz Walczak

Poprzedni artykułKopalnie kruszyw – wydobycie surowca i jego wpływ na środowisko naturalne
Następny artykułTłumaczenie pisemne – na czym polega współpraca z biurem tłumaczeń?

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj